Comptroller & Auditor General
1. ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಭಾಗ V ರ ಅಡಿಯ ಅಧ್ಯಾಯ V ರಲ್ಲಿ ಕಂಟ್ರೋಲರ್ ಮತ್ತು ಆಡಿಟರ್ ಜನರಲ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ (CAG) ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ನಿಬಂಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
2. ಸಿಎಜಿಯನ್ನು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 148 – 151 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.
3. ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಲೆಕ್ಕಪತ್ರ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
4. ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಣದ ರಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಎರಡೂ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಾರೆ.
5. ಆರ್ಥಿಕ ಆಡಳಿತ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವುದು ಅವರ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹುದ್ದೆಗಳಿಗೆ ನೇಮಕಾತಿ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರವಧಿ:
1. CAGಯನ್ನು, ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಿ ಮತ್ತು ಮುದ್ರೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಾರಂಟ್ ಮೂಲಕ ನೇಮಕ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
2. ಅವರು ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಅಥವಾ 65 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ, ಯಾವುದು ಮೊದಲೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.
3. ಇವರ ವೇತನ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ವೇತನಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ.
4. ಇವರನ್ನು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ತೆಗೆಯಬೇಕಾದರೆ ಸಂಸತ್ತಿನ ಶಿಫಾರಸಿನ ಮೇರೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.
5. CAG ನಿವೃತ್ತಿ ಹೊಂದಿದ ಮೇಲೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಅಥವಾ ಒಕ್ಕೂಟದ ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧೀನದಲ್ಲಿರುವ ಯಾವುದೇ ಹುದ್ದೆಗೆ ನೇಮಕಗೊಳ್ಳಲು ಅರ್ಹರಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.
ಇವರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳೇನು..?
1. CAG ಭಾರತದ ಸಂಚಿತ ನಿಧಿಯಿಂದ ಮಾಡಲಾದ ಎಲ್ಲಾ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ, ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿ ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಭೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಸಂಚಿತ ನಿಧಿಯ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧನೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
2. CAG ಭಾರತದ ಸಾದಿಲ್ವಾರು ನಿಧಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಖಾತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ರಾಜ್ಯದ ಸಾದಿಲ್ವಾರು ನಿಧಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಖಾತೆಯಿಂದ ಮಾಡಲಾದ ಎಲ್ಲಾ ಖರ್ಚುಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ.
3. CAG ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯಾಪಾರ, ಉತ್ಪಾದನೆ, ಲಾಭ ಮತ್ತು ನಷ್ಟದ ಖಾತೆಗಳು, ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಶೀಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಯಾವುದೇ ಇಲಾಖೆಯು ಹೊಂದಿರುವ ಇತರ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ.
4. CAG ಸಂಬಂಧಿತ ಕಾನೂನುಗಳು ಬಯಸಿದಾಗ ಹಾಗೂ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಕೇಂದ್ರ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಆದಾಯದಿಂದ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹಣಕಾಸು ನೆರವು ಪಡೆಯುವ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳ ಸ್ವೀಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ; ಸರ್ಕಾರಿ ಕಂಪನಿಗಳು; ಇತರ ನಿಗಮಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ.
5. ಅವರು ಯಾವುದೇ ತೆರಿಗೆ ಅಥವಾ ಸುಂಕದ ನಿವ್ವಳ ಆದಾಯವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರವು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಭಾರತದ ಲೆಕ್ಕ ನಿಯಂತ್ರಕರು ಮತ್ತು ಮಹಾಲೆಕ್ಕ ಪರಿಶೋಧಕರು ಸಂಸತ್ತಿನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರ ಸಮಿತಿಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ, ಸ್ನೇಹಿತ ಮತ್ತು ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.
